Proloog van den Gentschen Minderbroeder

Voorberigt

Inleiding : Vlaanderens zending in Oud-Nederland

1. Algemeene beschouwingen over 1302

Getuigenissen uit het verleden I

Tegenstrijdigheden in de geschiedschrijving II

De bedreigde zelfstandigheid III

Aanleidingen tot misverstand IV

De sleutel van het probleem V

De hulptroepen voor Vlaanderen VI

2. De middeleeuwsche Nederlanden

Bewesten het Overland VII

Het Frankisch verleden VIII

De grens Aken-Dusseldorp IX

Stam- en taalgrens X

De Salische klankbodem X

De funktioneele samenhang in Oud-Nederland XII

Brabant en de Dietsche eenheid en zelfstandigheid XII

Holland en de Salische Friesland-politiek XVI

Gelre en de Duitsche achtergrond XVIII

Vlaanderen en de Romaansche aandrang XX

3. De Vlaamsche strijd en zijn bezwaren

Vlaanderens feodale zelfstandigheid XXV

De Fransche inlijvingspolitiek XXVI

De Fransche partij XXVII

De sociale spanning XXVIII

Het Fransche waarborgsysteem XXXI

Het verdrag van Melun XXXIII

De keten van het noodlot XXXIV

Het voorspel van de tragedie XXXV

1302 door tijdgenooten verteld

I. De oorlog tusschen Vlaanderen en Frankrijk (1297-1302)

De breuk tusschen Vlaanderen en Frankrijk 1

De grieven van den graaf en van het volk van Vlaanderen 2

Demonstratie voor de weifelaars 6

Hulptroepen voor Vlaanderen 6

De Fransche inval 7

Vlaamsche nederlaag te Veurne 7

De Vlaamschgezinde adel 8

De Vlaamsche nationale gezindheid van de geestelijkheid 8

Engelsche tusschenkomst en wapenstilstand 10

Engelsche furie te Gent 11

Roomsch tusschenspel 12

De krijgsverrichtingen na den wapenstilstand 13

Weerstand in den Westhoek 15

Een Fransch soldaat beschrijft den goedendag 15

Ontmoediging te Ieperen 16

Het verzet wordt opgegeven 17

De Vlaamsche gevangenen in Frankrijk 17

Verlies van de zelfstandigheid en verdrukking 18

Klaaggedicht van Meester Gilbert van Outere 19

De triomftocht van den koning 20

De koning wordt toegejuicht 20

De leliaardsche feestuitgaven verwekken een oproer 21

Pieter de Coninck 21

Opstand tegen het koninklijk gezag 22

De rol van de Vlaamsche nationale partij 22

De wrok van den landvoogd 23

De Vlaamsche partij gedwongen de stad te ruimen 24

Dwingburchten in Vlaanderen 25

Nieuwe plannen voor de bevrijding 26

De Paus met Vlaanderen 27

De Vlaamsche partij overmeestert Brugge 27

Opstand te Gent 28

Breughelsch tusschenspel 29

Willem van Gulik ruwaard van Vlaanderen 29

Gent aarzelt 30

De oorlog tegen Frankrijk herbegint 31

Aantocht van een Fransch leger 31

Pieter de Coninck tracht de Gentenaars over te halen 32

Pieter de Coninck in het gedrang 33

De opstandelingen ruimen Brugge 34

De landvoogd zint op verraad 35

Bericht van een Franschman 35

Het voorspel van de Brugsche Metten 36

De Brugsche Metten of de Goede Vrijdag 37

Verhaal van een Franschman 38

Eerste gevolgen van de Brugsche Metten 39

Brugge richt het nationaal verweer in 40

De Vlaamsche bevrijdingstocht 41

Gwijde van Vlaanderen's marsch naar Kortrijk 42

Gebeden voor Vlaanderen 43

Frankrijk rust zich voor den oorlog uit 44

Naar Kortrijk ! 45

De Fransche inval 46

Vlaamsche wapenbeschouwing 46

Het Fransch leger bestormt de stad 47

II. De Guldensporenslag

De dageraad van den 11 Juli 50

De Vlamingen bezetten hun stelling 50

De Vlaamsche slagorde 51

De Fransche opmarsch 52

Taktische bezwaren 54

De Vlaamsche instrukties voor den slag 55

Ingetogenheid 57

"Goede voorteekenen" 58

Schutters-gevecht aan de voorposten 59

De Franschen winnen veld 60

De ridders eischen den voorrang 60

Geharrewar in de Fransche rangen 61

De nieuwe stelling van 't Vlaamsch leger 63

De eerste storm opgevangen 64

De tweede aanval volgt onmiddellijk 66

De Vlaamsche linkervleugel in gevaar 67

Renesse werpt de Vlaamsche reserve in 't gevecht 68

De Franschen omsingeld 69

Dood van Artois 70

Ontreddering en instorting 71

Verdwaalde volksgenooten 73

De Fransche achterhoede blaast den aftocht 74

De vlucht naar Doornijk 74

Als door een storm geveld 75

Nacht op het slagveld 76

Eerste gevolgen van den slag 77

Weergalm in het buitenland 78

Voortzetting en einde van den bevrijdingsveldtocht 79

III. Vervolg van den oorlog

Fransche revanche-tocht 81

De vredesonderhandelingen mislukken 82

Geldelijke steun van de Vlaamsche geestelijkheid 83

De geestelijkheid en het volk vragen een Vlaamschen bisschop 83

1303 84

De slag bij Pevelenberg 85

Exeunt 86

De vrede van Athis 87

Het volk weigert het verdrag uit te voeren 88

Vlaanderen's zelfstandigheid bekrachtigd 89

Koninklijke kuiperijen 90

De strijd met Frankrijk duurt voort 90

Aanhangsel

Bibliografie 92

Aanteekeningen 96

N. 16 : De kinderen van graaf Gwijde.

N. 17 : Edellieden in de Vlaamsche nationale partij.

N. 23 : Vlaanderen als een wingewest gehandeld.

N. 29 : Edellieden in het Vlaamsch leger.

N. 30 : Het Slagveld te Groeninge.

't Vrije 110
Aa XXVI
Aalst XXXV, 47
Aardenburg 12, 20, 30, 33, 35
Abboud 103
Aken VIII-X
Alst 82
Amiens 6
Antwerpen XI, 96, 100
Ardennen 7
Arques 84
Artesië 53
Artois 8, 18, 48, 53-55, 66, 67, 70-72, 110
Artooze 111
As Cloketes 78
Athis XXXI, 89
Atrecht 83-85, 100
Aumale 53
Auxerre 31
Axel 16
Axpoele 19
Bachterhalle 12
Bangelijn 68
Bar XXII
Barnage 99
Belle XXVI
Beneden-Maas XVI
Berg XIX
Berg van Weelden 47
Bergen XXVI, 41
Bernard 108
Bethune 97
Béthune 91
Beyens 108
Blankenberge 40
Blois 98
Boelare XXVI
Boendale 91, 102
Boenhem 23, 28, 47, 68
Boergondië XV, XXV, XXVI
Boie 99
Bologna 108
Bommelerwaard XV
Bonifacius VIII 100
Bonin 108
Borluut XXIX, 39, 46, 68, 103
Boulogne 53, 111
Bouvines XXXII
Brabant IX, XII-XV, XIX, XXIII, XXIV, XXX, XXXII, 1, 6, 44, 47, 53, 73, 87, 97, 98
Braem XXIX, 104
Breidel 30, 110
Bretanje XXV, XXVI
Brisepos 99
Broekburg XXVI, 41, 73
Brugge I, III, X, XI, XVI, XXVIII, XXXIV, 4, 8, 10, 12, 14, 20, 21, 23-30, 32-37, 40, 42, 43, 58, 74, 77, 80, 83, 88, 89, 102, 103, 108-110
Brugge : Groote Markt 38
Brugge : Sint-Donaas XXVI
Brugge : St. Donaas 40
Brugge : St-Egidius 9
Brugsche Metten 36, 37, 39, 40, 82
Brussel XI, XIII, 96, 100, 101
Brusthem 6
Buffel 103
Bulskamp 8
Burckhardt 108
Burlats 55
Champagne XXVII, 44
Châtillon 25, 28, 29, 32, 34, 35, 39, 44, 101, 102
Cisoing XXVI
Clermont 74, 111
Cokerulle XXVIII
Compiègne XXXIV
Conscience 96
Cordewaen 99
Curterike 109
Curthals 104
D'Amiens XXI
Damme 10, 12, 14, 16, 21, 30, 35, 37
De Backere 104
De Bethune 105
De Bruine 6
De Brulio 98
De Burlats 53, 60
De Commarchis 99
De Coninck 21-24, 26, 28, 29, 32, 33, 40, 58, 110
De Fisike 99
De Flote 32, 34, 35, 37, 39, 44, 102
De Groote 104
De Julermont 104
De Lange 104
De le Boure 98
De le Pontenerie 99
De Maere 105, 107
De Moor 16, 87, 98, 103
De Nangis I
De Nesle 53, 55, 97
De Noefville 104
De Nogaret 27
De Paris 39
De Pilefour 99
De Raadt 100, 101
De Sapaingnies 38
De St-Victor 111
De Trie 53
De Vigne 101
De Visch 99, 103
De Vlaminck 65
Deinze 12, 14
Den Vrije 66
Dender IX
Dendermonde 80, 97
Deventer XI, 106
Diederik van Elzaten XXVII
Diksmuide 40, 52
Dirk III XVII
Does 71
Dollaard XVI
Doornijk XX, 74, 83
Doornik 74, 100
Dotenijs 74
Dou Vertbessans 99
Douai 20, 91
Dowaai XXVI, 112
Du Bois XXI, 79, 96
Duinkerken XXVI, XXXV
Duitschland VIII, XXII, XXIII, 1, 78
Dusseldorp IX, X
Egmond 35
Eine XXVI
Elbe VIII
Engeland XXIII, XXVII, XXXII, 1, 5, 11, 14, 78, 86, 97, 101, 102
Eu 53
Eurebar 99
Falaise 17
Ferrant 68, 103
Filips-August III
Filips August XXXII
Filips de Schoone XXIII, 6, 97
Filips den Schoone IV, XXI, XXII, XXIV, 100, 111
Filips II XX
Filips van Elzaten XXVII
Filips van Vlaanderen 100
Flandre 20
Flandres 101
Flandria XXV
Floris V 97
France 101
Franche-Comté XXII
Francheville 53
Frankenrijk XXI
Frankenrijke XIII
Frankrijk III, IV, VI, IX, XXI-XXIV, XXVII, XXVIII, XXXI-XXXIV, 1, 3, 9, 12-14, 17, 19, 20, 22, 24-26, 31, 32, 39, 44, 45, 47, 50, 53, 69, 77-79, 81, 83, 88-91, 101
Frankrijke XXVI, 30, 81
Friesland XVI-XVIII
Fris VI, 105, 107
Froissart 100
Funck-Brentano II, III, XXVIII, 105-107
Gallië XX
Gaskonje 52
Geertsbergen XXVI
Gelre IX, XII, XIV, XIX, XX, 96, 98
Gent IX, XI, XXVIII, XXIX, XXXV, 4, 10-12, 14, 17, 20, 21, 28-32, 39, 46, 51, 58, 70, 77, 80, 87, 88, 100-102
Gent : Brabantsche Poort 28
Gent : Leugemeete-kapel 101
Geoffroy I
Germanië XIX
Giselbert XIV
Gistel 8
Godfried van Brabant XXIII
Goede Vrijdag 37
Goes 71
Gossenhove 68
Gossenhoven 47
Groeninge II, IV, VI, VII, XVIII, XXIII, XXIX, XXX, XXXVI, 48, 90, 105, 112
Groeninge-Poort 106
Groeningebeek 52, 54, 105, 109
Groeningekouter 51, 54
Groeningerbeek 51, 69, 71
Groeningerkouter 76
Groeningeveld IV, 105
Groeninghe 109
Groot-Nederland 98
Groote XI
Guienne XXV, XXVI
Guldensporenslag VII, 50, 101
Gulik IX, X, XX, 6, 51, 65, 97, 98
Gwijde van Dampierre IV, XVIII, XXVII, 6
Gwijde van Namen 42
Gwijde van Vlaanderen XVIII, 1, 26, 42, 43, 52, 55, 57
Harelbeekschen steenweg 106
Haringe 15
Heelu 96
Heinsberg 6
Hendrik VI XIV
Henegouwen XVIII, XXII, 1, 4, 31, 32, 44, 53
Hernust 99
Het Vrije 41, 52
Heusden XVI, 6
Hlodwig XIX
Holland IX, XI, XII, XIV, XVI-XIX, XXXII, 4, 86, 97, 98, 101
Hoogen Vijver 51, 63, 105
Hoorn 6
Ieperen XXVII, XXVIII, XXX, XXXIV, XXXV, 7, 14, 16, 22, 42, 80, 88, 103
Ingelmunster 10
Italië VIII, 97, 108
Italien 108
Jähns 101
Jan I XI, XIV, XXIII, 97
Jan II XXIII
Karel den Groote XVII
Karel V XVIII
Kassel XXVI, 12, 41, 45, 80, 91
Katzenellenbogen VI
Keizer Karel 105
Kennemerland XVI
Keulen VIII, IX, XIX, 30
Klauwaards 105
Kleef IX, X, XIV, XIX
Koehler 107
Köhler 105
Konstantinopel 110
Kortrijk V, VII, XXXV, 6, 7, 25, 32, 34, 39, 42, 45-47, 49, 52, 68, 70, 77, 80-82, 88, 102, 105, 106, 111
Kortrijk : Doornijkpoort 48
Kortrijk : Gentsche Heirbaan 54
Kortrijk : Goethalslaan 106
Kortrijk : Gruzenbergpoort 52
Kortrijk : Kapel ter Beden 54
Kortrijk : Klooster van de Grauwe Nonnen 48
Kortrijk : Klooster van Groeninge 54
Kortrijk : Rijselpoort 48
Kuik XIV, 6, 52
Land van Waas IX, 14
Lange Meere 74
Langer Meere 72
Langtoft 101
Lauwaard 103
Le Puy 6
Leie XXVI, 7, 51, 54, 63, 66, 68, 106
Lek XIV, 86
Leliaards IV, V, XXVIII, XXX, 31, 33, 40-42, 46, 73, 77, 80
Lens 14, 45
Leuven XIII
Li Muisis 1, 23, 74, 78
Lille 91
Limburg IX, XIII, XIV, 47
Lissewege 110
Lodewijk van Male XV
Lodewijk van Nevers 112
Lodi 97
Loire XXI
Lombardije 52
Lonke 67
Lontsen 47
Loon IX, XIV, 6
Lorreinen XXVII, 44
Lotharingen VIII
Lothrijk VIII, IX, XV, XVIII, XXIV
Lothrijke XIII
Lothringen 53
Luik XXII, 97
Luxemburg 97
Lyon XXII, 97
Maas VIII, XIV, XV, XXII
Maastricht IX, XI, 26, 30, 58, 108, 111
Maerlant 86
Maldegem 14
Male 30
Mark XIX
Marke 106
Marquet 7
Mechelen 6
Medemblik XVII
Melis Stoke XVII
Melun V, XXVII, XXXIII
Merwede XIV
Middelmaas VII
Moerlemaye XXVIII
Moezel VIII, IX, XIV, XV
Moke 105, 107
Mons-en-Puelle 112
Montabaur VI
Moorslede 14
Mosschere-berg 47
Moude 74
Mulard 99, 104
Namen VI, VII, XXII, 26, 79, 96, 97
Navarra 20, 31
Navarre 52
Nederland VIII, X, XII
Nederlanden VII, XII, XIV, XV, XX, XXIV, XXVII, XXXVI
Nederlotharingen IX
Nedersticht XIX
Neuss IX
Nieuwen Dijk XXVI
Nieuwendijke XXVI, 81
Nieuwpoort 52
Nijmegen XI
Nonette 18
Noord-Beveland XVII
Noordnederland XX
Noordzee IX, XIV
Normandië XXVI, 44, 53, 67
Nothaec 98
Oost-Vlaanderen 102
Oostburg 35
Oostende 40
Oosterbant XXII
Oosterschelde IX, XVII
Orchies XXVI
Orde der Tempelheeren 23
Orde der Tempeliers 28
Oud-Nederland I, XII
Oud Nederland XXIV
Oudenaarde IX, XXVI, XXXV, 12, 42, 43, 47, 88
Overland VII, VIII, XI, XII
Oxford 101
Pamele XXVI
Parijs XX, XXIV, XXXIV, 2, 4, 5, 17, 44, 101
Petersem 6
Pevelenberg 85, 86, 90, 101, 108, 112
Pikardië 32, 44, 53
Pirenne II, III, VI, XXIV
Plateel 104
Poelaerd 108
Poitou 44
Poppenroden 68
Pottelberg 54, 111
Pottes 99
Provence 52
Pyreneën VIII
Ravens 108
Reims XXXIII
Renesse 51, 52, 68, 69, 82, 86
Reye 77
Rijks-Vlaanderen XIV, 97
Rijn VII-IX, XIV, XV, XIX-XXI
Rijnland VII, VIII, 101
Rijnpalts IX
Rijnvisch 99
Rijsel XXVI, XXXV, 7, 19, 20, 25, 39, 44-46, 70, 80, 85
Ripuarië XIX
Robrecht den Fries XXVII
Robrecht van Artois 46
Rome XIII, 5, 12
Rooms 102
Roozebeke 91, 100
Rupelmonde 14, 80
Ruusbroec XI
Rynvisch XXIX
Salland XV, XIX
Scarpe XXVI
Schelde VII, IX, XIV, XX, XXI, XXXIII, 43, 46
Schoorisse 82
Schotland 98
Schwäbisch Hall XIV
Scinkel 108
Seningehem 19
Senlis XXXIII
Sevens 105
Sincfal XVII
Sint-Denijs 74
Sint-Omaars 8, 84
Slijpe 41
Sluis VII
Spanje 52
St. Baafs 100
St. Pieters 100
St. Pol 110
St-Jakob 79
St-Jansbeek 106
St-Nicolas des Prés 75
St-Omaars 41, 79
St-Pol 24, 28, 31, 53, 74, 75
St-Venant 8
Standaard 98
Stavoren XVII
Tant 98
Tempelheeren 100
Ter Doest 47
Ter Duinen 100
Terneuzen IX
Terwanen 83, 84, 100
Tick 99
Tielerwaard XV
Toul XXII
Toulouse 78
Tournoye 104
Tours 28
Trier IX, XV, 101
Unie van Utrecht XX
Utenhove XXIX, 104
Utrecht XI, XV, XVI, XVIII
Vaernewijk 104
Valenciennes XXII, XXXIV
Valkenburg 6, 7
Van Aardenburg 103
Van Alscoe 99
Van Armentières 99
Van Artevelde 19
Van Artois 45
Van Assebroek 99
Van Assenede 103
Van Auberchicourt 99
Van Auchy 99
Van Axel 99, 104
Van Axpoele 18, 99
Van Bassevelde 108
Van Bazingeham 99
Van Belle 103
Van Bellegem 104
Van Berlingen 104
Van Beukenare 99
Van Beveren 99
Van Boelaere 98
Van Boelare 104
Van Boenhem 104
Van Bondues 98
Van Bordelaar 16
Van Bordelare 99
Van Borselen 103, 104
Van Brabant 80, 101
Van Broekerke 99
Van Brubath 99
Van Brugge 104
Van Cats 103
Van Champagne 53, 74
Van Châtillon 18, 23-25, 29, 31, 37, 53, 98
Van Clarout 99
Van Clermont 110
Van Coudekerke 103
Van Crombeke 103
Van Cruninge 104
Van Dampierre 98
Van de Casiere 98
Van de Poele 108
Van de Renst 98
Van de Volrestrate 98
Van den Abeele 103
Van den Bredermersch 103
Van der Aa 98
Van der Beerst 104
Van der Hage 104
Van der Hauwe 104
Van der Voldersstrate XXIX
Van Deventer 105
Van Diestre 99
Van Duyse 101
Van Erpe 99
Van Esteun 104
Van Gaver 8
Van Gavere 99
Van Gelre 98
Van Gent 103
Van Ghistel 99
Van Gisburn 101
Van Gistel 18, 23, 24, 99
Van Gossenhoven 47, 104
Van Gulik 8, 26, 29, 30, 32, 39, 41, 42, 45, 51, 57, 58, 84, 86, 97, 108, 111
Van Haemstede XVIII
Van Halewyn 99
Van Hane 99
Van Harleville 99
Van Heelu VIII
Van Helle 99
Van Hertsberge 98
Van Hondschoote 47, 98, 99, 103, 104
Van Hontschoote 103
Van Huysse 99
Van Ingelmunster 99
Van Iptegny 98
Van Isegem 99
Van Kalken 104
Van Katzenellenbogen 104
Van Knesselare 99
Van Kortrijk 99
Van Kuik 87, 104
Van Lagemarke 104
Van Landegem 99
Van Langfort 50
Van Leeuwergem 47, 104
Van Lembeke 99
Van Lens XXIX
Van Lensele 99
Van Lontsen 47, 103
Van Loon 104
Van Lovendegem 98
Van Luxemburg 97
Van Maerlant XI, XII
Van Malant 98
Van Maldegem 14, 99, 101
Van Maldergem 100
Van Marke 103
Van Massemen 99, 104
Van Maur 104
Van Medem 98
Van Meenen 103
Van Meerhem 103
Van Meilegem 103
Van Moerbeke 98
Van Moerzeke 99
Van Montigny 99
Van Mooregem 99
Van Moorslede 99, 103
Van Mortagne 98, 99
Van Mosschere 54
Van Mullem 103
Van Namen 83, 85, 100
Van Nassau VI, VII
Van Nesle 10
Van Nevele 98, 104
Van Nieperkerke 99
Van Nipkerke 99
Van Oostkerke 99
Van Oudekerke 103
Van Oudenaarde 99
Van Outere 19
Van Overbeke 98
Van Passchendale 99
Van Petersem 99, 104
Van Poeke 98
Van Poelare 98
Van Poele 99
Van Poppenrode 47, 82, 104
Van Popperode 104
Van Poproden 47, 68
Van Proven 99
Van Quatypre 98
Van Ranzières 99
Van Rassegem XXIX
Van Reinghervliete 99
Van Relingem 98
Van Renesse XVIII, 47, 57, 68, 82, 86, 104, 108
Van Ressegem 99
Van Rijsel 103, 104
Van Robaais 99
Van Rode 99
Van Roden 104
Van Roes XXII
Van Saaftingen 47, 110
Van Schoore 98
Van Schoorisse 87, 99
Van Senghem 99
Van Singehem 99
Van Sottegem 87, 98, 104
Van St-Pol 18
Van St-Venant 99
Van Steeland 104
Van Steenhuyze 99
Van Stein 104
Van Steyn 98
Van Sysseele 99
Van Tiedi 97
Van Tielrode 85
Van Torhout 99
Van Trath 99
Van Uitkerke 99, 103
Van Uvanlers 99
Van Vaernewyk 99
Van Valois 14
Van Varsenare 103
Van Veldeke X
Van Velthem VI, XI, XXIII, 36, 73, 106, 110
Van Vimi 99
Van Vinct 104
Van Volmerbeke 102
Van Vormezele 99
Van Watervliet 99
Van Waudenberg 98
Van Welle 98
Van Ysendike 102
Van Zinnegem 98
Van Zoetenlande 103
Van Zomergem 104
Veluwe XV, XIX
Verdrag van Melun XXXI-XXXIII, 6, 89
Veurne 7, 8, 41, 52
Vianen 6
Vichte XXVI
Vier-Ambachten 32
Vier Ambachten IX
Villani 17, 63, 78, 106, 111
Vlaanderen I-VII, IX, XII, XVII-XXVIII, XXX-XXXVI, 1-6, 8-10, 12-14, 17-19, 22-29, 32, 34, 39, 43, 44, 46, 47, 50, 58, 60, 68, 72, 73, 77, 78, 80, 82-84, 86-91, 96-98, 100-102, 111, 112
Vlaanderen-West 52
Vlaanderland 20, 44
Vlaandren XXVI, 69, 81, 84
Vlaardingen XVI
Vlaendren 57
Von der Marck 7
Von Dolendorf 7
Von Katzenellenbogen 6, 52
Von Klingenberg 7
Von Montabaur 52
Von Saldern 7
Von Sieburg 7
Von Sponheim 7
Von Starhemberg 7
Voorne XI
Vrede van Athis 87
Vrede van Bretigny 96
Waal XV
Waalsch-Vlaanderen XXVI, 91
Walcheren XVII, XVIII
Walheim 6
West-Friesland XVIII
West-Roosebeke 111
West-Vlaanderen XI, 103
Westfalen VIII, 96
Westhoek 15
Westminster I, 81
Wevele 99
Wielingen XVII
Wijnendale 21, 41
Willem II XVII
Willem IV XVII
Witte Tempelheeren 104
Woeringen VIII, 47
Wolfaartsdijk XVII
Xanten X
Ysendike 102
Zannekin 96, 112
Zeeland XI, XVII, XVIII, 47
Zierikzee XVIII
Ziessele 30
Zuid-Beveland XVII
Zuid-Holland XIV
Zutphen XIX
Zwevegem 74
Zwin 35